Fastnacht, Fasching, Karneval – czyli karnawał w Niemczech

"Fasching", "Fastnacht" albo "Karneval" to stary zwyczaj, któremu hołduje się przede wszystkim w Nadrenii oraz regionach Niemiec ukształtowanych przez katolicyzm. Głównymi „bastionami” karnawałowych praktyk są Moguncja, Kolonia, Düsseldorf oraz Bonn. Na południu Niemiec obchodzi się tradycyjną alemańską „Fasnet”. Ta „piąta pora roku” rozpoczyna się 11 listopada i kończy w Popielec. Punktem kulminacyjnym karnawałowej zabawy jest tydzień trwający od „tłustego czwartku“ do Środy Popielcowej. W zapustny poniedziałek („Rosenmontag”) ulicami miast ciągną wielkie karnawałowe korowody. Przebrani w ucieszne kostiumy lub odziani w tradycyjne stroje i maski ludzie uczestniczą w licznych festynach i paradach.

Tradycja ta sięga dawnych zwyczajów związanych z wypędzaniem zimy:

Czwartek karnawału, tzw."Weiber-Fastnacht" („babski karnawał”)
Ostatni poniedziałek karnawału zwany „Rosenmontag” („różany poniedziałek”)
Ostatni wtorek karnawału – „Veilchendienstag” „fiołkowy wtorek”)
Środa Popielcowa (Aschermittwoch)

                          

Karnawał w Kolonii - "Alaaf!"

 Mianem „Karneval“ (przypuszczalnie od łacińskiego słowa „carnelevare“czyli "pożegnanie mięsa") określa się zwłaszcza nadreńską formę niemieckiego karnawału. 10 lutego 1823 roku powstał w Kolonii tzw. "Komitet Karnawałowy", co wyniosło karnawał do rangi niezależnej imprezy. Typowe dla karnawału stroje, gwardziści i mażoretki mają swe źródło w uniformach straży miejskich doby napoleońskiej. Koloński karnawał rozpoczyna się tradycyjnie 11.11. o godz. 11:11. Jego punktami kulminacyjnymi – oprócz licznych spotkań połączonych z wygłaszaniem tzw. przemówień karnawałowych („Büttenreden”) – są „Weiberfastnacht” w ostatni czwartek przed Środą Popielcową, parada uliczna w „Rosenmontag” jako szczyt karnawałowego szaleństwa, oraz ceremonia palenia słomianej kukły („Nubbelverbrennung”) w ostatni wtorek karnawału („Veilchendienstag”).

Karnawał w Düsseldorfie - "Helau!"

  Tradycja karnawału w Düsseldorfie sięga średniowiecznych turniejów rycerskich i dworskich balów kostiumowych. Kultową figurą tego karnawału jest postać typowego błazna, tzw. Hoppeditz. To on właśnie rozpoczyna obchody tamtejszego karnawału, budząc się corocznie do życia dokładnie 11.11. o godz. 11:11 na placu przed gmachem ratusza. Karnawał w Düsseldorfie osiąga swój pierwszy punkt kulminacyjny w Nowy Rok, kiedy to wybiera się parę książęcą karnawału. Pierwszego „księcia“ wybrano w 1825 roku. Innym centralnym wydarzeniem jest „Altweiberfastnacht”, podczas której "Möhnen" czyli „stare baby” szturmują ratusz. W ostatnią karnawałową niedzielę oraz ostatni poniedziałek karnawału („Rosenmontag”) odbywają się parady uliczne. Mówi się wówczas: "D`r Zog kütt! (pochód nadciąga)".

Dni karnawałowego szaleństwa w Moguncji

Długa tradycja karnawału w Moguncji ma swe źródło w XVI wieku, kiedy to odbywały się pierwsze tego typu wesołe parady. W XIX wieku natomiast zaczęły powstawać pierwsze stowarzyszenia karnawałowe. W roku 1838 powołano do życia Mogunckie Stowarzyszenie Karnawałowe (Mainzer Carnevalverein - MCV), by nadać barwnej, nieokiełznanej karnawałowej błazenadzie określoną estetyczną formę. Od tej pory obchodom mogunckiego karnawału towarzyszy umundurowana gwardia. "Piątą porę roku" rozpoczyna w Moguncji corocznie w dniu 11.11. o godz. 11.11 odczytanie jedenastu karnawałowych reguł. Innym centralnym punktem tamtejszego karnawału jest parada w ostatni przed Popielcem poniedziałek („Rosenmontag”), oraz korowód przebierańców („Jugendmaskenzug”) organizowany w ostatnią sobotę karnawału, a także liczne karnawałowe biesiady, odbywające się zawsze po noworocznej paradzie błaznów.

Karnawał w Szwabii i Alemanii - "Narri-Narro!"

  Także i ten karnawał w południowej części Niemiec („Fasnet”) ma swe korzenie w tradycjach średniowiecza, które nakazywały spożytkowanie psującej się żywności przed rozpoczęciem okresu postu. W XIV wieku dołączyły do tego takie zwyczaje jak tańce, korowody i zabawy. Osobliwością karnawału obchodzonego w tym regionie są kostiumy różnych postaci z maskami wykonywanymi przeważnie z drewna, ale także materiału, papieru, czy nawet z drutu. W wielu miejscowościach osoby noszące taki kostium przekazują sobie to przebranie w spadku przez wiele pokoleń. Najstarszą tradycję posiadają postacie diabła i błazna.

Karnawał w Turyngii - "Woesinge Ahoi!"

Wasungen leży nad rzeką Werrą w południowej Turyngii i uchodzi za jedno z najstarszych miejsc obchodów karnawału w Niemczech. Za moment narodzenia karnawału przyjmuje się tu rok 1524. Tutejszą osobliwością są od stuleci karnawałowe postacie błaznów. Nie ma tu pary książęcej, jest tylko jeden książe, któremu towarzyszą dwaj paziowe płci żeńskiej. Panowanie tego księcia trwa od ostatniej soboty karnawału i kończy się 11.11. Punktem kulminacyjnym karnawału w Wasungen jest niezwykle barwny korowód o wielowiekowej tradycji odbywający się w ostatnią sobotę przed Środą Popielcową, znany do dziś przede wszystkim ze swego niezmiennie ludowego charakteru.
Źródło: Ambasada Niemiec Warszawa na podstawie © www.deutschland-tourismus.de
Zdjęcia: © picture-alliance / dpa